İKİNCİ HİSSƏ
XALQ ÜSLUBUNDA AZƏRBAYCAN LADLARINDA MUSİQİ BƏSTƏLƏMƏK QAYDALARI

I. XALİS KVARTALAR QURULUŞU

4. Beşinci-altıncı xanələrdə birinci cümlə qruplarının ritmik şəkillərindən istifadə edilməlidir.

5. Cavabverici cümlə təkrarlanma tələb edir. Təkrarlanma zamanı variantlara yol verilir. Təkrarlanma cavabverici cümlənin başlanğıcı ilə rabitə tələb edir.

Variant şəklində təkrarlanmaya misal:

6. 88, 89, 90-cı misallar «Rast» ladının «Mayeyi-Rast» adlı birinci şöbəsinə aiddir. Bu şöbənin xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, birinci ifadə ikinci xanənin əvvəlində mayə ilə tamamlanır.

Başqa şöbəyə keçməzdən əvvəl (əsəri daha da inkişaf etdirmək üçün) «Rast» mayəsində başqa bir period da bəstələmək olar; lakin bir periodla da kifayətlənib, o biri şöbəyə keçmək olar. Bir şöbədən başqasına keçərkən növbə sırasını gözləməmək də olar. Şöbələrin növbə ardıcıllığını pozmağa yol verilməsinə baxmayaraq, lad üstündə musiqi bəstələməyin ilk məşğələlərində şöbədən-şöbəyə növbə ilə keçmək məsləhət görulür.

«Mayeyi-Rast»dan sonra gələn növbəti şöbə «Hüseyni»dir.

«Hüseyni» şöbəsinin xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, birinci ifadə ikinci xanənin başlanğıcında mayənin üst kvartası ilə bitir. Cavabverici ifadə də həmin kvartada qurtara bilər. Bu halda, dördüncu xanədə mayənin tersiyası və yaxud kvintasında dayanan birinci cümlənin başqa bir variantı tələb olunur. Bunun ardınca «Mayeyi-Rast» şöbəsindən alınmış cavabverici cümlə variantlarından biri gəlir:

 

[ Rast: səhifələr 1 2 3 4 5 6 ]

| Rast | Şur | Segah |